Tại sao mâm ngũ quả lại có 5 loại quả?
Theo quan niệm dân gian, con số 5 tượng trưng cho “ngũ hành” (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ) – nền tảng của vũ trụ và cũng là mệnh của con người. Số lẻ tượng trưng cho dương, và số 5 nằm trong chữ “sinh”, thể hiện sự sinh sôi, nảy nở. Bên cạnh đó, số 5 còn đại diện cho ngũ phúc: Phú (giàu có), Quý (sang trọng), Thọ (sống lâu), Khang (khỏe mạnh), Ninh (bình an). Chính vì vậy, mâm ngũ quả ngày Tết mang ý nghĩa cầu mong một năm mới đủ đầy, sung túc và an lành.
Đặc trưng mâm ngũ quả 3 miền
Mỗi miền lại có cách lựa chọn và bày trí mâm ngũ quả khác nhau, phản ánh rõ nét văn hóa và đặc trưng của từng vùng.
Mâm ngũ quả miền Bắc
Người miền Bắc thường chọn các loại quả có màu sắc tươi sáng, sắp xếp theo quy luật âm dương ngũ hành. Mâm ngũ quả miền Bắc truyền thống thường gồm:
- Nải chuối xanh: Tượng trưng cho hành Mộc, bàn tay Phật che chở, mang lại phúc lộc cho gia chủ.
- Quả bưởi hoặc phật thủ: Màu vàng tượng trưng cho hành Thổ, thể hiện sự no đủ.
- Quả ớt đỏ: Tượng trưng cho hành Hỏa, mang đến sự may mắn.
- Quả đào hoặc quả lê: Màu trắng hoặc vàng nhạt tượng trưng cho hành Kim, cầu mong phú quý.
- Quả hồng hoặc nho đen: Tượng trưng cho hành Thủy, thể hiện sự thành đạt.
alt
Người miền Bắc kiêng kỵ bày những loại quả có mùi hắc, gai nhọn hoặc thân xù xì vì cho rằng chúng mang đến vận xui.
Mâm ngũ quả miền Nam
Khác với miền Bắc, người miền Nam chọn quả dựa trên cách phát âm, với mong muốn cầu may mắn, tài lộc. Mâm ngũ quả miền Nam thường có:
- Mãng cầu: “Cầu” mong mọi điều tốt lành.
- Sung: Thể hiện sự sung túc, đầy đủ.
- Dừa: “Vừa” đủ, không thiếu thốn.
- Đu đủ: “Đủ” đầy, viên mãn.
- Xoài: “Xài” thoải mái, không phải lo nghĩ.
alt
Ngoài ra, có thể thêm quả thơm (dứa) với mong muốn con cháu đầy nhà, gia đình sum vầy.
Mâm ngũ quả miền Trung
Mâm ngũ quả miền Trung thường đơn giản hơn, thể hiện sự chân chất, mộc mạc của người dân. Quan niệm của người miền Trung là “mùa nào thức nấy”, thành tâm dâng cúng tổ tiên là quan trọng nhất.
alt
