Bánh Tổ Hội An: Hương Vị Truyền Thống Ngày Tết

Nguồn Gốc Bánh Tổ Hội An

Bánh tổ Hội An được cho là xuất hiện cùng thời điểm với sự hình thành của phố cổ, do người Hoa di cư đến Việt Nam vào khoảng thế kỷ 16 – 17. Cùng với cao lầu, bánh tổ trở thành biểu tượng ẩm thực của Hội An, lưu giữ hương vị truyền thống qua hàng trăm năm.

Có nhiều giả thuyết về nguồn gốc của bánh tổ. Một số cho rằng bánh có tên gọi ban đầu là “lùng kú”, do người Hoa Minh Hương sáng tạo. Một số khác lại cho rằng bánh xuất hiện từ thời Quang Trung, được mang theo trong các cuộc hành quân. Thậm chí, có giả thuyết cho rằng bánh tổ có nguồn gốc từ miền Bắc, là một biến thể của bánh Uôi Hải Phòng, được truyền dạy bởi mẹ Âu Cơ. Dù nguồn gốc thực sự là gì, bánh tổ Hội An vẫn giữ một vị trí đặc biệt trong lòng người dân phố cổ.

Câu ca dao quen thuộc đã khắc họa rõ nét vị trí của bánh tổ trong văn hóa ẩm thực miền Trung:

“Nem chả Hòa Vang

Bánh tổ Hội An

Khoai lang Trà Kiệu

Thơm rượu Tam Kỳ.”

Quá trình làm bánh tổ Hội An thủ công. Ảnh: Báo Lao động.

Cách Làm Bánh Tổ Hội An Công Phu

Để làm ra chiếc bánh tổ Hội An thơm ngon, đòi hỏi sự tỉ mỉ và công phu trong từng công đoạn. Nguyên liệu chính bao gồm nếp dẻo thơm, gạo, đường, mè và gừng tươi.

Nguyên Liệu:

• Nếp ngon: Chọn loại nếp dẻo, thơm, phơi khô và xay thành bột mịn.
• Đường: Đường bát Quảng Nam tạo nên màu nâu đặc trưng cho bánh. Đường cát trắng được sử dụng cho bánh trắng theo yêu cầu.
• Mè: Mè rang vàng thơm phức rắc lên mặt bánh.
• Gừng: Gừng tươi giã nhỏ, lấy nước cốt tạo hương vị cay nồng ấm áp.

Quy Trình Chế Biến:

1. Sên đường: Đường được sên với nước gừng tươi cho đến khi đạt độ sánh đặc trưng.
2. Trộn bột: Bột nếp được trộn đều với đường sên đã nguội, nhào kỹ cho đến khi bột dẻo mịn, không dính tay. Tỷ lệ bột và đường cần được tính toán chính xác để bánh không bị quá khô hoặc quá nhão.
3. Đổ bánh: Bột được múc vào “đài” – một khuôn được làm từ ba miếng lá chuối xếp chồng lên nhau và cố định bằng lạt tre. Đài bánh sau đó được đặt vào khuôn tre để giữ hình dáng trong quá trình hấp.
4. Hấp bánh: Bánh được hấp cách thủy liên tục trong khoảng 3 giờ cho đến khi chín. Mỗi nồi hấp thường chứa 6 vỉ bánh, mỗi vỉ 12 bánh, được ngăn cách bởi thanh gỗ để đảm bảo hơi nước lưu thông đều.
5. Hoàn thiện: Bánh chín được vớt ra, để nguội rồi rắc mè rang vàng lên trên. Sau đó, bánh được phơi nắng cho se mặt và bảo quản được lâu hơn.

Chuẩn bị hấp bánh tổ Hội An. Ảnh: Dân Việt.

Thưởng Thức Bánh Tổ Hội An

Bánh tổ Hội An có thể được thưởng thức theo nhiều cách khác nhau: ăn trực tiếp, nướng trên than hồng hoặc chiên giòn trong dầu lạc. Mỗi cách thưởng thức đều mang đến một hương vị riêng biệt. Miếng bánh dẻo dai, thơm mùi nếp mới, hòa quyện cùng vị ngọt thanh của đường, vị cay ấm của gừng và hương thơm béo ngậy của mè rang.

Đường bát Quảng Nam được sử dụng để sên tạo màu cho bánh tổ. Ảnh: Tuổi Trẻ.

Bánh Tổ Hội An – Món Quà Tết Ý Nghĩa

Không chỉ là món ăn ngon, bánh tổ Hội An còn là lễ vật không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết. Hình dáng tròn đầy của bánh tượng trưng cho sự sum vầy, đoàn viên. Bánh tổ được dâng lên bàn thờ tổ tiên như một lời nhắc nhở về nguồn cội, về lòng biết ơn đối với ông bà, cha mẹ.

“Con người có tổ có tông

Như cây có cội như sông có nguồn”.

Nhào bột bánh tổ với nước đường gừng. Ảnh: Tuổi Trẻ.

Kết Luận

Bánh tổ Hội An, món ăn mang đậm hồn quê, chứa đựng trong mình cả hương vị lẫn nét đẹp văn hóa truyền thống. Nếu có dịp đến Hội An vào dịp Tết, đừng quên thưởng thức món bánh đặc biệt này và cảm nhận sự tinh tế trong từng miếng bánh.