Để có được những hạt cốm dẻo thơm, người dân Tú Lệ phải trải qua quy trình chế biến công phu, đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ trong từng công đoạn.
Nếp tan, giống lúa đặc biệt làm nên cốm Tú Lệ. Ảnh: Kevin Faingnaert.
Gặt Lúa: Lúa được gặt khi còn đẫm sương đêm, chọn những bông lúa vừa chín tới, hạt mẩy nhưng thân cây vẫn còn xanh. Việc gặt lúa phải được thực hiện thủ công để tránh làm dập hạt.
Tuốt Lúa: Sau khi gặt, lúa được tuốt bằng tay một cách cẩn thận để tách hạt khỏi bông. Công đoạn này đòi hỏi sự tỉ mỉ để không làm vỡ hạt lúa.
Rang Cốm: Hạt lúa non sau khi tuốt được rang ngay trên chảo gang với lửa nhỏ, đảo đều tay liên tục. Đây là công đoạn quan trọng nhất quyết định đến chất lượng của cốm. Lửa phải đủ để hạt lúa chín đều mà không bị cháy.
Cốm phải được gặt đúng độ chín. Ảnh: Kevin Faingnaert.
Giã Cốm: Cốm sau khi rang được giã trong cối đá. Người giã cốm phải có kinh nghiệm để điều chỉnh lực giã sao cho hạt cốm dẻo mà không bị nát. Cốm được giã nhiều lần, xen kẽ với việc sàng sảy để loại bỏ vỏ trấu.
Cốm Tú Lệ có hương thơm dịu nhẹ của lúa non, vị ngọt thanh mát, hạt dẻo mềm, ăn rất ngon miệng. Cốm có thể được thưởng thức trực tiếp hoặc dùng kèm với chuối chín, quả hồng. Ngoài ra, cốm còn được dùng để chế biến nhiều món ăn đặc sản khác như cháo cốm, xôi cốm, chè cốm…
Người dân Tú Lệ không chỉ coi món cốm như một món đặc sản, mà còn là hiện thân của văn hóa sinh hoạt cộng đồng. Ảnh: dangtranquan.
Mùa cốm Tú Lệ thường bắt đầu từ tháng 9 đến tháng 10 hàng năm. Đây là thời điểm lý tưởng để du khách đến thăm Tú Lệ, trải nghiệm không khí nhộn nhịp của mùa gặt và thưởng thức hương vị cốm mới thơm ngon.
1. Cốm Tú Lệ được làm từ loại lúa gì?
Cốm Tú Lệ được làm từ lúa nếp tan, một giống lúa đặc biệt chỉ có ở vùng Tú Lệ, Yên Bái.
2. Mùa cốm Tú Lệ vào tháng nào?
Mùa cốm Tú Lệ thường rơi vào khoảng tháng 9 đến tháng 10 hàng năm.
3. Cốm Tú Lệ có thể được bảo quản trong bao lâu?
Cốm Tú Lệ tươi ngon nhất trong vòng 3-4 ngày. Để bảo quản lâu hơn, có thể cho cốm vào ngăn đá tủ lạnh.
4. Ngoài ăn trực tiếp, cốm Tú Lệ còn được chế biến thành những món ăn nào?
Cốm Tú Lệ có thể được dùng để nấu cháo, làm xôi, chè, hoặc kết hợp với các món ăn khác như nem rán, tôm rán.
5. Mua cốm Tú Lệ ở đâu?
Bạn có thể mua cốm Tú Lệ trực tiếp tại các chợ địa phương ở Tú Lệ, Yên Bái hoặc đặt mua online từ các cửa hàng đặc sản.
