Nguyên Phi Ỷ Lan: Vị Thái Hậu Tài Đức Vẹn Toàn
Nguyên phi Thái hậu Ỷ Lan (1044 – 1117), tên thật là Lê Thị Yến (hay Lê Khiết), là phi tần của vua Lý Thánh Tông và là mẹ của vua Lý Nhân Tông. Bà nổi tiếng là người phụ nữ tài đức vẹn toàn, có đóng góp quan trọng trong việc trị quốc và phát triển đất nước. Truyền thuyết kể rằng, trong một lần thị sát, Thái hậu Ỷ Lan đã dừng thuyền tại vùng đất này, cảm mến cảnh đẹp nên cho xây dựng đền chùa. Để tưởng nhớ công ơn của bà, nhân dân địa phương đã lập đền thờ phụng.
alt
Kiến Trúc Độc Đáo Của Đền Đươi
Đền Đươi có bố cục hình chữ “Quốc”, được trùng tu vào cuối thế kỷ XVII. Khuôn viên đền bao gồm nhiều hạng mục kiến trúc khác nhau, nổi bật với lối kiến trúc cổ kính, tinh xảo.
Hậu Cung
Hậu cung là nơi đặt khám thờ tượng Nguyên phi Ỷ Lan. Tượng bà cao 60cm, được tạc trong tư thế ngồi với nét mặt phúc hậu. Bên cạnh đó, hậu cung còn lưu giữ nhiều hiện vật quý giá như kiệu, long đình, ngai thờ, bát bửu, câu đối, bát hương đồng, nghê đá có niên đại từ thế kỷ XVII. Đặc biệt, một số gạch hoa thời Lý cũng đã được phát hiện tại đây trong quá trình khai quật.
alt
Tiền Tế
Tiền tế gồm 3 gian, 2 dĩ, kiến trúc theo kiểu chữ “Nhất” với hệ thống cột và các bức chạm khắc tinh xảo. Mỗi vì kèo đều được chế tác công phu, thể hiện trình độ kỹ thuật và nghệ thuật cao của người xưa.
alt
Trung Từ và Giải Vũ
Trung từ gồm 5 gian rộng, nối liền với hai dãy giải vũ tạo thành không gian khép kín. Kiến trúc của trung từ và giải vũ đơn giản hơn so với tiền tế và hậu cung nhưng vẫn mang đậm nét cổ kính.
alt
Lễ Hội Đền Đươi: Nét Đẹp Văn Hóa Tâm Linh
Hàng năm, vào ngày 12 tháng 2 âm lịch (ngày sinh) và 25 tháng 7 âm lịch (ngày mất) của Nguyên phi Ỷ Lan, người dân địa phương tổ chức lễ hội để tưởng nhớ công ơn của bà. Lễ hội bao gồm các nghi lễ truyền thống như lễ cáo yết, lễ rước, lễ khai hội, lễ tế cùng các hoạt động văn hóa dân gian sôi nổi.
alt
