Bàn Vương – Vị Sư Tổ Của 12 Dòng Họ Dao
Người Dao, với lịch sử di cư lâu đời, đã hình thành nên nhiều nhóm nhỏ với những nét văn hóa riêng biệt. Tuy nhiên, điểm chung kết nối các nhánh Dao chính là tín ngưỡng thờ cúng Bàn Vương. Lễ hội Bàn Vương, được tổ chức tại Ba Chẽ, Quảng Ninh, là minh chứng rõ nét cho tín ngưỡng tâm linh này.
alt text: Tái hiện cảnh vượt biển của người Dao trong Lễ hội Bàn Vương
Theo truyền thuyết, Bàn Vương, hay còn gọi là Bàn Hồ, ban đầu là một con Long Khuyển được vua Bình Vương yêu quý. Ông đã hiến kế giúp vua đánh bại giặc ngoại xâm, sau đó hóa thành người và được vua gả con gái, phong làm Vương. Bàn Vương và Tam Công chúa sinh được 12 người con, tạo nên 12 dòng họ Dao ngày nay. Lễ hội Bàn Vương được tổ chức để tưởng nhớ công ơn của ông tổ, người đã dạy dân trồng lúa, dệt vải và mang lại cuộc sống ấm no.
alt text: Người dân dâng hương tại Miếu Bàn Vương
Nghi Lễ Truyền Thống Và Hoạt Động Nổi Bật
Lễ hội Bàn Vương là dịp để cộng đồng người Dao tưởng nhớ về cội nguồn, kết nối các dòng họ và làng bản. Lễ hội tái hiện lại hành trình vượt biển của 12 dòng họ đến vùng đất mới, cùng với nghi lễ dâng hương, hoa và các sản vật địa phương lên miếu Bàn Vương để cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
alt text: Nghi lễ nhảy lửa trong Lễ hội Bàn Vương
Một trong những hoạt động đặc sắc nhất của Lễ hội là màn tái hiện 12 dòng họ lên thuyền, xuôi theo sông Ba Chẽ về miếu Bàn Vương để dâng lễ vật. Tiếng trống, tiếng cồng rộn ràng cùng những bộ trang phục truyền thống rực rỡ sắc màu tạo nên một không gian lễ hội sôi động và đầy màu sắc.
alt text: 12 dòng họ Dao tập trung tại Lễ hội Bàn Vương
Bên cạnh đó, lễ hội còn có các hoạt động văn hóa đặc sắc khác như múa rùa, nhập đồng nhảy lửa, vật chày… mang đậm nét huyền bí và thể hiện bản sắc văn hóa độc đáo của người Dao Ba Chẽ.
alt text: Thuyền của các dòng họ Dao trên sông Ba Chẽ
Ý Nghĩa Văn Hóa Và Du Lịch
Lễ hội Bàn Vương không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của người Dao mà còn là cơ hội để quảng bá du lịch cộng đồng, thu hút du khách đến khám phá vẻ đẹp văn hóa và thiên nhiên của Quảng Ninh.
alt text: Múa Rùa – một nghi lễ trong Lễ hội Bàn Vương
