Omeggid: Khi Đàn Ông Sống Như Phụ Nữ
Người Guna Yala có một hệ thống xã hội mẫu hệ, nơi phụ nữ nắm giữ vai trò quan trọng trong việc phân phối lương thực, sở hữu tài sản và quản lý gia đình. Trong xã hội này, đàn ông có quyền lựa chọn trở thành “omeggid”, nghĩa là sống và làm việc như phụ nữ.
Nếu một cậu bé có xu hướng nữ tính, gia đình sẽ ủng hộ và cho phép cậu bé lớn lên theo giới tính mà cậu bé mong muốn. Omeggid sẽ học các kỹ năng truyền thống của phụ nữ Guna, đặc biệt là nghệ thuật thêu “molas” – những tấm vải thêu tinh xảo với họa tiết động vật, thực vật và các biểu tượng tâm linh.
Lisa, một omeggid đang thêu molas. Ảnh: BBC.
Sự Tôn Vinh Phụ Nữ Trong Văn Hóa Guna
Phụ nữ Guna Yala có địa vị cao trong xã hội. Họ nổi bật với trang phục thêu truyền thống rực rỡ, tự tin bán hàng thủ công và giao tiếp cởi mở với du khách. Đám cưới truyền thống của người Guna có nghi thức “bắt cóc chú rể”, và người chồng sẽ đến ở rể nhà vợ sau khi kết hôn. Quyền quyết định về tài sản trong gia đình cũng thuộc về người phụ nữ.
Các lễ hội quan trọng nhất của người Guna đều tôn vinh phụ nữ, như lễ mừng sinh nhật bé gái, lễ trưởng thành và lễ kết hôn. Trong các dịp này, cộng đồng sẽ cùng nhau uống “chicha” – một loại bia địa phương. Vàng được coi là biểu tượng của giá trị, vì vậy phụ nữ Guna thường đeo khuyên vàng ở mũi.
Phụ nữ Guna Yala trong trang phục truyền thống. Ảnh: BBC.
Thách Thức Của Người Omeggid Trong Thời Đại Mới
Mặc dù được chấp nhận trong cộng đồng Guna Yala, người omeggid vẫn đối mặt với những thách thức khi xã hội ngày càng tiếp xúc với văn hóa phương Tây. Sự phân biệt đối xử với người LGBT đang dần xuất hiện, khiến nhiều omeggid phải rời bỏ quê hương để tìm kiếm cơ hội học tập và việc làm tại thành phố Panama.
Một vấn đề đáng lo ngại khác là sự thiếu hiểu biết về giáo dục giới tính và các bệnh lây truyền qua đường tình dục, dẫn đến tỷ lệ nhiễm HIV cao trong cộng đồng.
