Kiến Trúc Độc Đáo Của Tháp Phổ Minh
Theo sử sách ghi chép, năm 1308, sau khi Phật hoàng Trần Nhân Tông viên tịch tại am Ngọa Vân, vua Anh Tông đã cho đặt 7 trong số 21 hạt xá lợi của vua cha vào một cỗ kiệu bát cống và xây tháp lên trên. Ngôi tháp cổ có hình vuông, gồm 14 tầng, cao 19,5 mét. Hai tầng dưới cùng được xây dựng bằng đá, mỗi mặt dài 5,2 mét, trong khi các tầng trên được xây bằng gạch trần, để lộ ra những viên gạch mang dòng chữ “Hưng – Long thập tam niên” (năm Hưng Long thứ 13 – 1305) cùng hình ảnh rồng nổi đặc trưng thời Trần.
alt
Đỉnh tháp là một búp sen gồm 5 lớp cánh úp vào nhau, lớp cánh sen ngoài cùng có viền kép. Hai tầng dưới cùng được chạm khắc những họa tiết hoa lá, sóng nước, mây cuốn, mang đậm phong cách nghệ thuật nhà Trần. Xung quanh Tháp Phổ Minh có tường bao bọc, mỗi mặt tường đều có 4 cửa ra vào, phía trước mỗi cửa đều có đôi rồng đá canh giữ. Dưới chân tháp là hai cây hương lớn bằng đá có niên đại từ thế kỷ 17. Phía trước hai cây hương lớn là hai cây hương nhỏ được chạm khắc tinh xảo hình hoa sen, bên trong là hình ảnh Phật tọa trên tòa sen.
alt
Tháp Phổ Minh và An Nam Tứ Đại Khí
Sân chùa Phổ Minh xưa kia còn có một chiếc vạc đồng khổng lồ, gọi là vạc Phổ Minh, một trong An Nam Tứ Đại Khí (gồm tháp Báo Thiên, tượng Phật chùa Quỳnh Lâm, vạc Phổ Minh và chuông Quy Điền). Tuy nhiên, trong cuộc xâm lược của quân Minh, những báu vật này đã bị phá hủy trong âm mưu đồng hóa dân tộc ta. Ngày nay, chỉ còn lại những chân đỡ của chiếc vạc Phổ Minh năm xưa.
alt
Trải qua hơn 7 thế kỷ với nhiều lần trùng tu, Tháp Phổ Minh vẫn đứng vững, là một trong số ít công trình kiến trúc thời Trần còn giữ được nét nguyên vẹn. Ước tính, tháp có thể nặng tới 700 tấn. Vẻ đẹp của Tháp Phổ Minh đã được Phật hoàng Trần Nhân Tông ca ngợi trong bốn câu thơ:
“Sư về trong viện câu kinh vắng
Quán ở bên sông bóng nguyệt treo
Ba chục cung tiên cây tháp đặt
Trăm ngàn cõi Phật tiếng triều reo”.
alt
Những Báu Vật Khác Của Chùa Phổ Minh
alt
Ngoài Tháp Phổ Minh, chùa Phổ Minh còn lưu giữ nhiều báu vật quý giá khác. Tuy số lượng tượng Phật đã giảm từ 120 pho xuống còn hơn 50 pho do chiến tranh, nhưng những pho tượng còn lại vẫn mang giá trị nghệ thuật cao với đường nét cân đối, tinh xảo. Hai chiếc giếng cổ và những cây cổ thụ trong chùa cũng là những chứng nhân lịch sử vô giá.
