Thời Hoàng Kim Của Làng Dệt Bảy Hiền
Những năm 80-90 của thế kỷ trước, âm thanh “ầm ầm” của con thoi, tiếng “xình xịch” của máy dệt vang vọng khắp các phường 11, 12 quận Tân Bình. Làng dệt Bảy Hiền nhộn nhịp, khẩn trương, là nơi cung cấp vải lụa trắng hàng đầu cả nước. Theo lời bà Nguyễn Thị Lài (76 tuổi), làng dệt hình thành từ những người Điện Bàn (Quảng Nam) di cư vào Sài Gòn sau giải phóng. Họ tập trung lại, khôi phục nghề dệt vải khung gỗ, tạo nên thương hiệu làng dệt Bảy Hiền vang danh một thời.
Thời kỳ đỉnh cao, riêng phường 11 đã có tới 1.700 hộ làm nghề dệt. “Máy chạy liên tục mà không đủ đơn hàng,” bà Lài nhớ lại. Vải Bảy Hiền trở thành thương hiệu uy tín, giúp nhiều gia đình trở nên khấm khá.
Khủng Hoảng Và Suy Thoái
Bước sang những năm 2000, làng dệt Bảy Hiền đối mặt với khủng hoảng. Vải Trung Quốc, Đài Loan giá rẻ tràn vào thị trường. Máy dệt khung gỗ lạc hậu, mẫu mã đơn điệu, không cạnh tranh nổi. Đơn hàng giảm dần, giá cả tuột dốc. Nhiều gia đình buộc phải bỏ nghề, bán máy móc, làng dệt đứng trước nguy cơ tan rã. “Gia đình tôi bỏ nghề dệt cũng gần 25 năm nay rồi,” bà Lài ngậm ngùi.
alt text: Một người thợ đang kiểm tra chất lượng vải trên máy dệt tại làng dệt Bảy Hiền
Ông Võ Văn Trung (54 tuổi) cũng là một trong những người phải từ bỏ nghề dệt của cha ông. “Cả gia đình tôi sống nhờ nghề này,” ông Trung chia sẻ. Nhưng rồi vải làm ra ế ẩm, thua lỗ, ông buộc phải chuyển sang kinh doanh quán ăn.
Nỗ Lực Vươn Lên
Không đành lòng bỏ nghề, một số hộ gia đình đã đầu tư hàng trăm triệu đồng để chuyển đổi sang máy dệt kim, máy dệt nước. Tuy nhiên, việc sản xuất ồ ạt dẫn đến vải tồn đọng, giá gia công giảm mạnh. Nhiều cơ sở phải cho công nhân nghỉ việc, chỉ còn người trong gia đình làm.
alt text: Hình ảnh máy dệt kim hiện đại tại một xưởng dệt ở làng Bảy Hiền
Chị Cúc (48 tuổi), một trong số ít hộ còn giữ nghề dệt truyền thống, chia sẻ: “Thua lỗ kéo dài, cả làng dệt chỉ còn vài nhà theo nghề. Vì là nghề tổ tiên nên không nỡ bỏ, mà giờ cũng chỉ làm cầm chừng thôi”.
Những Thước Vải Nhọc Nhằn
Anh Trương Mậu Đông (43 tuổi), thế hệ thứ hai duy nhất trong gia đình còn theo nghề dệt, cho biết anh muốn giữ lại cách dệt truyền thống để tạo ra những thước vải chất lượng nhất. “Máy móc mới không dệt ra được chất vải như này”, anh Đông khẳng định. Vải dệt thủ công không nhiễm hóa chất, bóng sáng và mượt hơn.
alt text: Con thoi và khung cửi – hình ảnh gắn liền với làng dệt Bảy Hiền
Tuy nhiên, máy dệt khung gỗ hoạt động chậm, cần người trông coi liên tục. Sản lượng thấp, giá thành cao khiến vải Bảy Hiền khó cạnh tranh. “Phải làm thôi, vải lót cũng được, có đơn hàng là mừng rồi”, anh Đông nói về thực trạng thước vải danh tiếng một thời nay phải chấp nhận làm vải lót.
alt text: Người thợ đang kiểm tra cuộn vải tại làng dệt Bảy Hiền
